TAM BYŁA POLSKA
|AUTOR: JOLANTA V. MIARKA
Napoleon Orda
Napoleon Orda (1807-1883) – polski rysownik, malarz, pianista i kompozytor. Jest autorem ponad tysiąca akwarel i rysunków przedstawiających zabytkowe miejsca na ziemiach polskich, stworzonych w latach 1872-1880 które są często jedynym źródłem dokumentującym wygląd setek rezydencji i innych budowli.
Za udział w powstaniu listopadowym został odznaczony Złotem Krzyżem Virtuti Militari (za bitwę pod Kockiem) i awansowany do stopnia kapitana. W 1833 roku zmuszony do emigracji zamieszkał w Paryżu, gdzie dotarł pieszo po upadku powstania. Na emigracji zaprzyjaźnił się z Fryderykiem Chopinem. U niego oraz u Franciszka Liszta pobierał nauki gry na fortepianie i kompozycji. W 1833 roku rozpoczął również naukę rysunku u pejzażysty Pierre’a Girarda. Odbywał liczne podróże, podczas których malował i rysował weduty (pejzaże architektoniczne) miast i innych obiektów architektonicznych Francji, Anglii, Szkocji, Belgii, Holandii, Nadrenii, Hiszpanii, Portugalii i północnej Afryki.
Ożenił się z Francuzką Ireną Bougle. W Paryżu prowadził Dom Komisowy (Maison de Commission). Od 1847 roku był dyrektorem paryskiej Opery Włoskiej do czasu jej zamknięcia w okresie rewolucji lutowej (1848). Brał aktywny udział w życiu Wielkiej Emigracji. Od 1839 roku był członkiem Towarzystwa Historyczno Literackiego, a od 1848 roku również Komitetu Emigracji Polskiej.
Gdy w 1856 roku car Aleksander II ogłosił amnestię dla powstańców, Orda wrócił do rodzinnych Worocewicz. W 1862 roku zamieszkał w Wierzchowni na Ukrainie jako guwerner w domu generała Adama Rzewuskiego. W 1860 roku utrwalił na papierze rodzinne Worocewicze i od tej pory jego pasją stało się rysowanie polskich Kresów.
W 1872 roku zaczął realizować dzieło swego życia. Podczas corocznych, odbywanych w lecie, podróży systematycznie utrwalał zabytkowe miejsca – w latach 1872-1874 Wołynia, Podola i Ukrainy; w latach 1875-1877 – Litwy, Żmudzi, Inflant i Białorusi. W latach 1878-1879 rysował zabytki Galicji, Poznańskiego, Prus Królewskich. W 1880 roku sportretował tereny Królestwa Polskiego. Orda sygnował i opisywał swoje prace na rysunkach.
Siedemdziesięcioletni artysta, ogarnięty pasją stworzenia wizualnej dokumentacji polskich zabytków architektonicznych, przemierzał kraj, wozem, a często na własnych nogach, aby uchronić dla potomnych przed niszczycielskim działaniem czasu świat stanowiący ważną część dziedzictwa kulturowego Polaków.
Za jego życia ukazało się osiem serii rysunków i akwarel w ramach albumu zatytułowanego „Album widoków historycznych Polski poświęcony Rodakom”. Zawierały one 260 litografowanych rysunków i akwarel spośród ponad tysiąca wykonanych przez autora. Duża część prac Napoleona Ordy przechowywana jest w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie i Krakowie.
To tylko cząstka wyjęta ze skarbnicy naszego dziedzictwa. Tam była Ojczyzna naszych Przodków. Ojczyzna piękna, utrwalona dla nas, dla pokolenień przez genialnego Polaka.
Źródło: Wikipedia /„Wołyń naszych przodków / Katalog i opisy ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie/ PWN,
Opr. Jolanta V. Miarka
################################
Wspaniała ta postać Napoleon Orda. Oglądałam jego akwarele i rysunki w Muzeum Narodowym w Krakowie. Aż się rwie serce do tej Ziemi do tych budynków i do tej polskości na ziemiach, tam ,gdzie kiedyś była Nasza Polska.
Irena Kostrzewa
Dlaczego o tym wielkim Polaku i o Kresach nie uczą w szkole tak jak było?
Józef Wróbel
Dziękujemy Jolu za wspaniały artykul o. Apoleonie Orda. Jego pasja utrwalenia obrazów
Polaków, Wielkiej Polski pomaga nam w zachowaniu tegoż w pamieci. Ziemiaństwo , Dwory oraz Kresy to wielka cześć naszego dziedzictwa bez którego bylibyśmy ubożsi.
Tak nam dopomóż Bóg.
Ryszard
Artykuł jest piękny i w treści i wizualnie, ale dlaczego o tych Kresach i Wołyniu można w ostatnich miesiącach mówić tylko szeptem – bo zaraz ktoś powie, że w tym czasie dzisiaj i teraz to nie wypada. Sam brałem udział w pomocy ludziom z Ukrainy, ale nasza Kresowa i Wołyńska historia wymaga tylko prawdy.
SK /Krosno/