Boże Narodzenie na ziemiach polskich
AUTOR: EWA MICHAŁOWSKA -WALKIEWICZ
Od chwili przyjęcia przez Mieszka I chrztu, nasz kraj zaczął wdrażać wszelkie świąteczne obrzędy, związane w osobą Jezusa. Wiele zwyczajów pogańskich tym sposobem zostawało sukcesywnie wypierane z życia ludzkiego, ale niektóre z nich na dobre wplotły się w nową religię. Ale co jest najważniejsze, przestano już wierzyć w boga Światowida, a zaczęto uwielbiać Jedynego Boga i jego Syna.
Zwyczaj białych sukien
W dobie wieków średnich, na ziemiach polskich obowiązywał zwyczaj tak zwanych białych sukien. Uważano wówczas, że Jezus, który się nam narodził, musiał być należycie przyjęty na ten marny ziemski padół. Wszyscy się zatem ubierali w czas Bożego Narodzenia w białe suknie i w skupieniu czekali na nadejście wieczoru, w którym obchodzono narodziny Króla Królów. Na terenie obecnego województwa pomorskiego, zwyczaj białych sukien został zastąpiony zwyczajem bielonego płótna, które wywieszano przed obejścia gospodarskie.
Wiek siedemnasty
W siedemnastym wieku, zwanym zwyczajowo wiekiem wojen, ludzie upatrywali poprawy swojego losu w uroczystym świętowaniu Bożego Narodzenia. Od połowy października wyruszano na polowania, a następnie wyrabiano wędliny i peklowano mięsa właśnie na czas świąt grudniowych. W dzisiejszym świętokrzyskim miasteczku Końskie, przyrządzano świąteczne boczki i balerony w tak zwanym kapustniku, w którym spalano węgiel smolny, potrzebny do wędzenia wspomnianych smakołyków. Do obsługi tego kapustnika, zatrudniano najuboższe kobiety z ościennej wioski Kozia Wola. Zarabiały one w ten sposób na święta Bożego Narodzenia wyprawiane w swoich domach rodzinnych.
Zwyczaj błyszczącej monety
W Gdańsku wraz ze świętami Bożego Narodzenia, związany był przez lata zwyczaj błyszczącej monety. Najbogatszy mieszkaniec miasta, fundował sobie swój wizerunek na awersie obowiązującej wówczas monety, o najniższym nominale. Trzy pierwsze wybite monety, musiały być rozdane najbiedniejszym, aby choroby nie dotknęły rodziny tego najbogatszego gdańszczanina.
A dzisiaj….
Obecnie, wiele ze wspomnianych obrzędów uległo już zapomnieniu. Ale do dziś pamięta się, iż według starego zwyczaju, we wszystkich chrześcijańskich domach, na wigilię Bożego Narodzenia, stroi się choinkę. Jest to jedna z najmłodszych tradycji wigilijnych, która zaistniała w wieku XVIII. Początkowo na ziemiach polskich, popularna była jedynie tak zwana gałązka wigilijna, czyli był to po prostu wierzchołek sosny, jodły lub świerku zawieszony u pułapu największego pokoju. Gałązka tak nazywana jest po dzień dzisiejszy podłaźniczką. Całe choinkowe drzewko, miało chronić w magiczny sposób dom i jego mieszkańców od złych uroków i wszelkich klątw. Choinka w Polsce przyjęła się od narodów germańskich, które dekorowały takie drzewko wigilijne w oczekiwaniu na narodziny Jezusa. W owym czasie ubierano choinki w dekoracje koloru niebieskiego, granatowego i białego.
Pod koniec osiemnastego wieku, przyjęto w Polsce zwyczaj ubierania dla dzieci i chorych domowników samego świątecznego stroika ustawianego na przyłóżkowej szafce. Choinka dawniej udekorowana była jedynie orzechami, cukierkami, jabłuszkami i mnóstwem świeczek woskowych. Wierzono bowiem, że drzewko to zapewni domownikom trwałe zdrowie. Dzisiaj kolorystyka świąteczna jest bardzo szeroka, a wszystkie stroiki, już z daleka połyskują kolorową magią na każdym kroku.
EWA MICHAŁOWSKA-WALKIEWICZ
Od red. np.pl: Dziękujemy Pani Ewie i ŻYCZYMY ZDROWYCH I RADOSNYCH ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA I SZCZĘŚLIWEGO NOWEO ROKU!
^^^ Choinka bożonarodzeniowa na pl. Zamkowym w Warszawie
####################### np.pl #####################
