Rabacja galicyjska

Autor; Ewa Michałowska-Walkiewicz

Rzeź w Galicji

Rabacja galicyjska to największe na ziemiach polskich znajdujących się pod zaborami, powstanie chłopów. Było ono spowodowane wzrostem pańszczyzny i spiskiem Austriaków. Zginęło wówczas ponad tysiąc niewinnych osób.

Charakter powstania

Powstanie lutowe lub też inaczej mówiąc krakowskie, bardzo szybko przybrało charakter licznych pogromów ludności ziemiańskiej, urzędników dworskich oraz rządowych. Znanym przywódcą chłopskich oddziałów był znienawidzony przez polskich patriotów Jakub Szela, zwany także „sprzedawczykiem polskim”, który sam na siebie kazał mówić „polski król”.

Przebieg powstania

Zaborcy austriaccy, chcąc doprowadzić do wielu podziałów w polskim społeczeństwie, wykorzystali niezadowolenie chłopów, rozpuszczając wśród nich plotkę. A głosiła ona, że szlachta planuje przeciwko chłopom akcję zbrojną, której celem ma być ich całkowite wybicie. Za głównego inspiratora uważany był starosta tarnowski Joseph Breinl von Wallerstern, który chciał zasiać ogólną dezorientację wśród polskiego chłopstwa. Rzeź galicyjska rozpoczęła się zatem 19 lutego 1846 roku. Wprowadzeni w błąd chłopi za wszelką cenę nie chcieli dopuścić do zbrojnej akcji, którą rzekomo wszcząć mieli polscy panowie. Naciskani przez Austriaków, chłopi szybko sami wzięli swój los w swoje ręce. Do pierwszych napadów na polskie dwory szlacheckie doszło już właśnie 19 lutego. Zbrojne gromady chłopów rabowały i zniszczyły okoliczne majątki dworskie. Chłopi oblegali również i mniejsze miasta nie tylko okoliczne wsie. Napadali oni na lokale mieszkalne, wynosząc z nich i niszcząc, co tylko się dało. Mordowali chłopi panów w często bardzo okrutny sposób. Rabacja nie oszczędziła nawet księży.

Chłopskie bandy

Bandy chłopskie atakowały mniejsze oddziały powstańcze zmierzające do Krakowa. Chłopi z wyjątkowym bestialstwem mordowali swoich chlebodawców. Ich niezwykła agresja, objawiała się odcinaniem głów szlachciców, biciem kobiet i okradaniem ich domów. Płacili oni także innym chłopom, gdy ci przynieśli ścięte głowy panów z pobliskich majątków. Kwota wypłacana za martwych była dwukrotnie wyższa od płaconej za rannego. Wielu rannych przywiezionych do siedziby starostwa w Tarnowie okrutnie mordowano na progu budynku, który służył chłopom za pień do ścinania głów. Było to tak masowe zjawisko, że ulicami płynęła krew. Część ofiar rzezi galicyjskiej została pochowana w masowych grobach poza miastem, w miejscu gdzie powstał później Stary Cmentarz w Tarnowie. Dnia 29 lipca 1998 roku na tejże mogile postawiono pomnik według projektu Jana Mazura z Warszawy.

Po powstaniu krakowskim

Gdy powstanie krakowskie zostało zakończone, wówczas chłopi przestali być potrzebni Austriakom, zapanował zatem wtedy względny spokój. Jakub Szela został internowany, a następnie przesiedlony na Bukowinę. Krwawe wystąpienia chłopskie już nie miały miejsca, ale odtąd na wiele długich lat powstał moralny rozbrat między szlachtą polską a chlopami z Galicji.

Ewa Michałowska-Walkiewicz

Od red np.pl: Dziękujemy Pani Ewo/ Ilustracje i obrazek wprowadzający dodał ADMIN

#################### np.pl ###################