PUNKTUALNY JAK PATEK

Genialny przedsiębiorca, zasłużony i skromny działacz emigracyjny.  Żołnierz, artysta, nowoczesny przedsiębiorca, patriota, wierny syn Kościoła i naszej polskiej ziemi.

Autor: Jolanta V Miarka

Tysiące głów z różnych krajów pochyla się nad gablotami aby podziwiać, te cacka zwane zegarkami !!! Ale czy wiedzą i co wiedzą o człowieku który je tworzył. Czy to wiedzą, że Antoni Patek to Polak.

Antoni Patek: powstaniec, emigrant oraz twórca najbardziej znanej firmy zegarmistrzowskiej na świecie. Antoni Norbert Patek herbu Prawdzić  urodził się 14 czerwca 1812 r. w Piaskach Ziemiańskich. Powstaniec, emigrant oraz twórca najbardziej znanej firmy zegarmistrzowskiej na świecie. Był polskim zegarmistrzem i pionierem masowej produkcji zegarków, a także założycielem szwajcarskiej firmy Patek Philippe & Co.oraz działaczem politycznym, pomimo życia na emigracji w Szwajcarii , aktywnie wspierał polskie sprawy.  Gdy w 1827 r. zmarł mu ojciec, musiał podjąć pracę by zarobić na utrzymanie rodziny. Już w wieku lat 17, wstąpił do 1 Pułku Strzelców Konnych

 Gdy w 1830 r. wybuchło Powstanie Listopadowe Antoni Patek wziął w nim czynny udział. Był dwa razy ranny, dosłużył się stopnia podporucznika a 3 października 1831 został odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari.

Po klęsce powstania listopadowego Antoni Patek i inny powstaniec, Franciszek Czapek musieli emigrować na Zachód. Spotkali sie w Genewie i w 1839 r. założyli spółkę Patek, Czapek & Compagnie. Przez rok pracowali we dwóch, potem zaczęli zatrudniać pomocników, głównie rodaków.

Czapek był doświadczonym warszawskim zegarmistrzem, Patek nie miał w tym fachu żadnego doświadczenia. Po opuszczeniu Polski przez kilka lat szukał pomysłu na życie. Pracował jako zecer, handlował alkoholem, uczył się malarstwa. 

 

Zanim Patek nawiązał współpracę z Czapkiem, kupował gotowe mechanizmy zegarków i – wykorzystując swój talent malarski – oprawiał je w ozdobne koperty i sprzedawał z zyskiem. Ich wspólne przedsiębiorstwo wytwarzało zegarki o wysokiej precyzji mechanizmu na zamówienie m.in. dla polskich emigrantów, a także patriotów w kraju. Były to zegarki kieszonkowe, których koperty ozdabiano miniaturami i napisami o treściach patriotycznych i religijnych a także z wygrawerowanymi wizerunkami polskich bohaterów narodowych; Chrobry, Kopernik, Sobieski, Kościuszko, Poniatowski, Mickiewicz i Matki Boskiej. 

W 1851 r. Czapek wraz z Juliuszem Guzewskim, również powstańcem, założył firmę Czapek & Cie. Prowadził dalej manufakturę zegarmistrzowską, z dużo mniejszym jednak powodzeniem. W 1854 roku miał firmę w Warszawie, a po 6. latach założył kolejną spółkę przy ulicy Vendome w Paryżu. Przedsiębiorstwo przetrwało do około 1869 r.. Czapek był autorem pierwszej książki opisującej historię zegarmistrzostwa w języku polskim, którą wydał w 1850 roku w Lipsku. Pozbawiony jednak kreatywności handlowych, zmarł w 1895 r. w zapomnieniu i ubóstwie.

  Dzięki Czapkowi, Antoni Patek zaznajomił się z rodziną Moreau i poznał ich siostrzenicę, którą pojął za żonę. 10 lipca 1839 roku w Versoix, Antoni Patek poślubił Marie Adelaide Elisabeth Thomasine Dénizart, córkę francuskiego kupca Louisa Dénizart z Turynu i jego żony Marie Jeanne, z domu Devimes. Patkowie mieli troje dzieci. Pierwszy syn Bolesław Józef Aleksander Tomasz, urodził się 16 czerwca 1841 i zmarł 18 września tego samego roku. Kolejne dzieci przyszły na świat po długiej przerwie: syn, Leon Mieczysław Wincenty, 19 lipca 1857 roku oraz córka, Maria Jadwiga, 23 października 1859

Antoni Patek wraz francuskim inżynierem Adrienem Philippe. Założyli nową – dziś znaną na całym świecie – firmę Patek Philippe. O jej sukcesie zadecydowały tak niechciane przez Czapka innowacje. W 1844 r. Patek i Philippe udoskonalili mechanizm nakręcania zegarka koronką, czyli wygodnym pokrętłem na kopercie (do tej pory używano w tym celu specjalnego kluczyka.

Antoni Patek rozwijał także ożywioną działalność w kołach emigracji polskiej. W 1838 r. zaczął od inicjatywy założenia w Genewie instytucji charytatywno-samopomocowej „Skarbuna Polska”, w której władzach pełnił głównie funkcję skarbnika. Na początku lat 40. XIX wieku działał na rzecz urządzenia w Genewie Biblioteki i Czytelni Polskiej. 8 W 1846 r. wstąpił do Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Był członkiem korespondentem Towarzystwa Wychowania Narodowego, został także upoważniony do zbierania składek na polską Szkołę Batignollską w Paryżu. Bacznie obserwował rozwój sprawy polskiej i kontaktował się z Adamem Jerzym Czartoryskim. Podczas Wiosny Ludów jeździł konspiracyjnie do Frankfurtu nad Menem, a 6. marca 1848 r. wystąpił z propozycją zwołania emigracyjnego Sejmu Polskiego. Był silnie związany ze Zgromadzeniem Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa, które zostało założone w 1836 r. w Paryżu przez Bogdana Jańskiego (nazywanego „pierwszym jawnym pokutnikiem Wielkiej Emigracji”, a nawet jej apostołem). Za to zaangażowanie w środowisku katolickim w Genewie otrzymał od papieża Piusa IX wspomniany już tytuł hrabiowski i odtąd Antoni nazywał się de Patek.

Otwarte w listopadzie 2001 roku muzeum przedsiębiorstwa Patek Philippe to niezwykłe miejsce w Genewie. Elegancki, czterokondygnacyjny budynek z 1920 roku, w którym prezentowana jest kolekcja ponad dwóch tysięcy niezwykłych czasomierzy, automatów, miniaturowych, emaliowanych portretów oraz innych rzadkich eksponatów. Tam w oszklonej gablocie leży dokument – akt naturalizacyjny stwierdzający, że Polak Antoni Patek herbu Prawdzic zostaje Szwajcarem. Z portretu na ścianie spogląda „Antoine Norbert de Patek”, urodzony w „Piasque en Pologne”.

Antoni Patek  zmarł 1 marca 1877 w Genewie. W roku 1932 przedsiębiorstwo zostało wykupione przez braci Karola i Jeana Sternów. Od tego czasu do dziś przedsiębiorstwo nosi firmę Patek Philippe SA . W 2009 prezesem przedsiębiorstwa został Thierry Stern (czwarte pokolenie rodziny Sternów), zaś jego ojciec Philippe Stern prezesem honorowym.

Jolanta V Miarka

Dziękujemy/ Ilustracje dodał ADMIN

##################### np.pl #####################